Samen in de strijd tegen laaggeletterdheid

Grote gevolgen

Naar Maastricht rijden in plaats van Haarlem, diarreeremmers nemen tegen hoofdpijn of op het schoolplein staan op een margedag. Laaggeletterdheid kan in het dagelijks leven tot onhandige situaties leiden, maar heeft ook ingrijpende gevolgen op de lange termijn. Uit onderzoek blijkt dat laaggeletterden vaker een lager inkomen hebben dan niet-laaggeletterden en ze voelen zich fysiek en geestelijk minder gezond. Ook hebben hun kinderen een veel grotere kans om op latere leeftijd laaggeletterd te worden.

Schaamte

Veel mensen die moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen vinden het lastig om hiervoor uit te komen. Ze schamen zich of weten niet waar ze terechtkunnen voor hulp. Het kan jaren duren voordat iemand aan de bel trekt. Neem Rob uit Groesbeek. In een tv-uitzending van de NPO vertelt hij dat hij pas op 45-jarige leeftijd bij zijn huisarts om hulp durfde te vragen: “Mijn vrouw had een ernstig auto-ongeluk gehad, maar ik had haar nog steeds voor van alles nodig. Het aanvragen van trapliften en een rolstoel bijvoorbeeld. Ik kon nog geen simpel boodschappenlijstje lezen.

Ik gooide drie verschillende soorten macaroni in het mandje in de hoop dat het goed was. Ik voelde me zo schuldig.”

Let op de signalen

Vanwege het grote aantal laaggeletterden in Nederland en de negatieve impact die het heeft voor zowel henzelf als hun omgeving, is het belangrijk om laaggeletterden te herkennen en te ondersteunen. De meeste mensen die moeite hebben met lezen en schrijven vinden het lastig om er over te praten. Het kan dus handig zijn als je weet waar je op moet letten. Stichting Lezen en Schrijven heeft een aantal signalen van laaggeletterdheid op een rijtje gezet:

Alleen kijken naar een tekst zonder de ogen te bewegen over de tekst.
Geen e-mailadres hebben.
Moeite hebben met mobiel bankieren.
Een slecht leesbaar handschrift hebben.
Niet verder groeien in het werk.
Een uur te vroeg of te laat zijn op een afspraak.
Moeite hebben met navigatie.
Smoesjes gebruiken als ‘bril vergeten zijn’ of ‘zere hand hebben’ als gevraagd wordt iets te lezen of te schrijven.

Ga het gesprek aan

Herken je meerdere signalen bij iemand in jouw omgeving? Stichting Lezen en Schrijven adviseert om dan het gesprek aan te gaan. Vraag niet direct of iemand laaggeletterd is, maar stel er vragen om heen. Zoals: ‘Hoe gebruik jij je DigiD?’ of ‘Vind jij brieven van de overheid ook zo lastig?’ Het kan zijn dat iemand niet meteen voor zulke vragen open staat; geef het gesprek dan meerdere kansen en blijf benoemen wat het voor je zelfvertrouwen doet wanneer je beter kan lezen of schrijven.

Met onderstaande tips kun je iemand geruststellen:

Je bent niet de enige
Er zijn (gratis) cursussen speciaal voor volwassenen, in kleine groepen of één-op-één
Op www.ikwilleren.nl kun je je aanmelden. We kunnen ook samen bellen naar het landelijke nummer Startpunt Ik wil leren via 0800 - 023 44 44.

Taalvrijwilliger worden?

Wil jij helpen in de strijd tegen laaggeletterdheid? Overweeg dan om taalvrijwilliger te worden bij jou in de buurt.
Kijk op www.lezenenschrijven.nl/wat-kan-ik-doen/vrijwilliger-worden voor meer informatie of bel gratis met 0800-023 44 44.